Papryka, papryczki chili i olej chili
Paprykę znaleziono w prehistorycznych pozostałościach w Peru. W Środkowej i Południowej Ameryce były uprawiane na szeroką skalę, na długo zanim przybył Kolumb i zabrał nasiona papryki do Hiszpanii w 1493 roku. Gatunek papryka roczna (Capsicum annuum) obejmuje wszystkie różnorodne formy papryk o mięsistych owocach, uprawianych jako jednoroczne rośliny ziołowe – czerwoną, zieloną i żółtą paprykę, bogatą w witaminę A i C, które są stosowane jako przyprawy i warzywa. Ostre papryki, używane jako przyprawy w postaci pasty, marynaty lub drobno mielonego proszku, zawdzięczają swoją pikantność kapsaicynie, substancji charakteryzującej się drażniącymi oparami i palącym smakiem, zawartej w miąższu owocu. Po raz pierwszy wyodrębniona w roku 1876 kapsaicyna pobudza wydzielanie soków żołądkowych, a jeśli stosowana jest w nadmiarze, powoduje stany zapalne. Łagodne lub słodkie odmiany papryki mają owoce większe, różnie wybarwione, ale zazwyczaj przypominające dzwonki, pękate i z wyżłobieniami. Używane są do sałatek i potraw gotowanych. Brak w nich genu odpowiedzialnego za produkcję kapsaicyny, dlatego w ogóle nie są ostre. Odmiany te zwykle zbiera się, gdy są jasnozielone – przed pojawieniem się czerwonego czy żółtego pigmentu – około 60 do 80 dni po zaszczepieniu. Jednak odmiany czerwone i żółte są zwykle sprzedawane drożej niż papryka zielona. Papryka czerwona jest dobrym źródłem witaminy C.
Pochodzące z hiszpańskiego określenie papryki „pimiento” odnosi się do pewnej łagodnej odmiany o charakterystycznym zapachu: zaliczamy tu papryki europejskie, w tym sproszkowaną czerwoną przyprawę, znaną na Węgrzech już przed końcem XVI wieku. „Pimiento” często wymawiane jak „piment”, nie powinno być mylone z tą ostatnią, która jest rodzajem ziela angielskiego.
Poza swym środowiskiem naturalnym papryka jest delikatną letnią rośliną jednoroczną. Rozmnaża się przez wysiew bezpośrednio do gleby lub sadzonki przygotowywane w szklarniach lub z inspektów po 6-10 tygodniach. Papryczki chili mogą być łagodne, ostre lub bardzo ostre. Istnieje nawet skala służąca do oceny stopnia pikantności papryczek chili. Taka ostrość jest miłym odczuciem, gdy się już raz przyzwyczaisz. Naukowcy odkryli wzrost stężenia hormonu szczęścia, endorfiny, zaraz po zjedzeniu papryczek chili u osób, które je lubią. Powodują też pocenie i poprawę przemiany materii. W kilku badaniach wykazano nieznaczną utratę masy ciała u osób, które jadły ostrą paprykę. Można ją stosować, by podnieść smak niskotłuszczowych potraw.
