Martin Buber, źródło: The David B. Keidan Collection, public domain
Humanistyczne szkoły psychoterapii wyżej nad technikę terapeutyczną stawiają relację. Uważa się, że sama relacja terapeutyczna odpowiedniej jakości ma duży wpływ na powstawanie u pacjenta wartościowej zmiany.
Ideałem w tym względzie jest relacja typu „Ja-Ty”, akcentująca głęboko podmiotowy wymiar kontaktu, doceniający różność dwóch spotykających się osób. Terapeuci humanistyczni dążą do zbudowania takiej relacji w procesie psychoterapii.
Idea relacji Ja-Ty została zaczerpnięta z filozofii chasydzkiej, a jej filozoficzne podstawy przypisywane są filozofowi i teologowi Martinowi Buberowi. W swoich rozważaniach Buber wyróżnił dwie możliwości bycia w relacji: Ja-Ty i Ja-To. Możliwości te różnią się w swej istocie i jednocześnie mogą się uzupełniać tworząc pełną relację pomiędzy dwoma osobami.
Zdaniem Bubera człowiek staje się Ja w kontakcie z Ty. W odniesieniu do Ty, Ja staje się świadome różnic i własnych potrzeb, które sięgają po Ty. Z każdym innym Ty, Ja tworzy się od nowa, a człowiek poznaje siebie coraz bardziej.
Według Bubera człowiekowi potrzebne jest też To. Człowiek, który zdobył świadomość Ja może stanąć przed rzeczami. Dzięki relacji Ja-To umieszcza rzeczy w kontekście przestrzenno-czasowo-przyczynowym, dopiero wtedy każda z nich otrzymuje swoje miejsce, swój obieg, swoją wymierność i warunkowość.
